top of page

Opvolging in een familiebedrijf is nooit zomaar een stap. Het is een mijlpaal. Een fase waarin trots, geschiedenis, verantwoordelijkheid en toekomst samenkomen en waarin je als familie merkt dat het niet alleen om cijfers gaat, maar om identiteit en vertrouwen.


Bij Kruithof & Partners zien we het elke dag: families die alles in huis hebben om door te groeien naar de volgende generatie, maar vastlopen op één punt dat vaak onzichtbaar blijft. Niet het overdragen zelf…maar het overláten.

En dat vraagt om een andere manier van kijken.



ree

Waarom opvolging meer raakt dan we vaak denken

Veel ondernemers ervaren de overdracht als dubbel. Aan de ene kant is er trots: het bedrijf staat, groeit en mag door. Aan de andere kant is er dat knagende gevoel van loslaten:

“Ben ik er wel klaar voor?”

“Zijn zij dat wel?”

“Wat gebeurt er als ik afstand neem?”


Deze vragen zijn normaal. Dagelijks zien wij families die zich niet uitspreken. Ze blokkeren het gesprek, soms jarenlang. Met alle gevolgen van dien. En precies om die reden schreven we de whitepaper Van Overdragen naar Overlaten: om families te helpen ontdekken wat er onder de oppervlakte speelt en welke stappen nodig zijn om met vertrouwen de toekomst in te gaan.



De kracht van samen inzicht creëren

Een van de grootste misverstanden die wij signaleren rondom opvolging is dat het begint bij afspraken over de fiscale en of juridische structuur. Maar dat is zelden het startpunt. De vertrouwde adviseur, bijvoorbeeld de accountant, start vanuit zijn of haar eigen expertise maar vergeet wat er onder de oppervlakte leeft en speelt.

Het begint namelijk altijd bij inzicht:

  1. Wie zijn wij als familie?

  2. Wat bindt ons?

  3. Welke familie- en bedrijfswaarden willen we doorgeven?

  4. En waar ontstaat spanning tussen familie, bedrijf en eigendom?


Daarom gebruiken we in de eerste sessies het Family Business Model Canvas als eerste stap in combinatie met onze Familieboom. Niet als spreadsheet, maar als gesprekstool. Het brengt in één overzicht de dynamiek in beeld waar elke familie dagelijks mee te maken heeft, bewust of onbewust.



ree

© 2025 Family Business Model Canvas | Kruithof & Partners.


ree

© 2025 De Familieboom | Kruithof & Partners.




Families vertellen ons na zo’n sessie vaak:“Dit is de eerste keer dat we dit gesprek écht met elkaar hebben gevoerd. Het was best spannend maar we zijn blij dat we dit gedaan hebben."


Dat moment is goud waard. Want dáár begint het overlaten.



De nextgen voorbereiden: niet duwen, maar ontwikkelen

Een van de meest kritische succesfactoren in opvolging is hoe de volgende generatie wordt voorbereid. Niet iedereen die geboren wordt in het familiebedrijf past automatisch in het familiebedrijf. En al helemaal niet in dezelfde rol.

Daarom werken we met gevalideerde ontwikkelassessments (Kruithof & partners is gecertificeerd door GITP).

Deze assessments brengen de talenten, drijfveren, competenties en leiderschapsstijl van de nextgen objectief in kaart:


  • Persoonlijkheidsprofiel.

  • Leiderschapspotentieel.

  • Familiedynamiek.

  • Eigenaarschapscapaciteiten.

  • Talenten

  • Loopbaanrichting.


Het resultaat?

Duidelijkheid en rust én een nextgen die zich erkend voelt in wat wél bij hen past. Dat geeft ouders het vertrouwen om los te laten en de nextgen de zekerheid om door te pakken.


ree

Voorbeeldrapportage Ontwikkelassessments Kruithof & Partners



Waarom het familiestatuut pas werkt als het proces klopt

Veel families beginnen te snel met het opschrijven van afspraken. Maar zonder inzicht, draagvlak en onderling begrip wordt het statuut een document voor in de la.


Een goed familiestatuut ontstaat pas als je eerst met elkaar begrijpt:


  • wat je wilt doorgeven,

  • welke rollen bij wie passen,

  • hoe je beslissingen neemt,

  • en hoe je omgaat met spanning of verandering.


Daarom leggen we het statuut pas na het FBMC en de ontwikkelsessies vast. Dan wordt het een levend document, geen juridische formaliteit. Een kompas in plaats van een contract.



Van controle naar vertrouwen

De laatste stap, en voor veel ondernemers de moeilijkste, is het daadwerkelijk loslaten van dagelijkse controle. Maar loslaten betekent geen afscheid; het betekent ruimte geven.

Ruimte voor nieuwe ideeën. Ruimte voor andere leiderschapsstijlen. Ruimte voor fouten én groei.

En dat kan pas als de overdragende generatie een nieuwe rol vindt: mentor, raadgever, bewaker van familiewaarden. Juist dát maakt overlaten een daad van vertrouwen.



ree

Je hoeft dit niet alleen te dragen

Het begeleiden van opvolging is complex. Je moet rekening houden met emoties, geschiedenis, relaties en zakelijke belangen, vaak alles tegelijk.


Bij Kruithof & Partners helpen we families dit proces veilig, gestructureerd en toekomstgericht te doorlopen. We brengen rust in het gesprek, helderheid in de rollen en vertrouwen tussen generaties.


Wil je de eerste stap zetten?


ree

Download dan het Family Business Model Canvas gratis via onze website. Het is een praktisch startpunt om het gesprek te openen met je familie en te ontdekken waar jullie als familiebedrijf staan.




Ben je al wat verder in het proces, download dan onze whitepaper 'Van Overdragen naar Overlaten' en ga direct aan de slag met onze checklist voor een familiestatuut.


ree


Tot slot

Een familiebedrijf bouw je niet in één generatie. En opvolging is geen moment, maar een beweging. Van overdragen naar overlaten. Van controle naar vertrouwen. Van geschiedenis naar toekomst.


En die beweging maken families het beste samen, met Kruithof & Partners.


Wil je liever samen sparren over jullie situatie?


Plan dan een vrijblijvend adviesgesprek met één van onze familieadviseurs. We denken graag met je mee over opvolging, rollen, eigenaarschap en de dynamiek binnen jullie familiebedrijf.


👉 Neem contact op : je hoeft het niet alleen te doen







 
 

Herken je dit?

Je leidt een familiebedrijf waarin de kracht altijd zat in menselijkheid, vakmanschap, vertrouwen én de korte lijnen. Beslissingen worden zorgvuldig genomen, met oog voor relaties én voor de lange termijn. Maar de wereld om je heen verandert steeds sneller. Digitalisering, automatisering en de komst van kunstmatige intelligentie (AI) zorgen voor veel vragen:

  • Moeten wij hier nu al mee aan de slag?

  • We gebruiken toch geen AI? Of misschien onze mensen ongemerkt wel? En hoe reguleren wij dit?

  • Hoe voorkomen we dat de menselijke maat verloren gaat?

  • En wat betekent die nieuwe Europese AI Act eigenlijk voor ons?


Je bent niet de enige die hiermee worstelt. Bij veel directies van familiebedrijven zie ik exact dezelfde zoektocht. AI governance in familiebedrijven vraagt om bewuste keuzes.


De spanning die veel familiebedrijven nu voelen

Familiebedrijven zijn gebouwd op waarden. Niet alleen op omzet en groei, maar op continuïteit, zorg voor hun medewerkers en een betekenisvolle rol in de regio.

Daarom voelt AI voor veel familiebedrijven niet alleen als een zakelijke keuze, maar als een identiteitsvraag:


"Hoe blijven we onszelf, houden we vast aan onze bedrijfs- en familiewaarden, in een wereld die steeds digitaler wordt?"

Een terechte vraag, die steeds meer familiebedrijven zichzelf stellen. Leiderschap en bedrijfs- en familiewaarden als kompas, in familiebedrijven voor toekomstbestendigheid met AI.



Een voorbeeld uit de praktijk

Onlangs begeleidde ik een familiebedrijf met 240 medewerkers. Een succesvol bouwbedrijf, met een sterke cultuur en een hechte familie met een aantal familieleden in de directie.

Tijdens een directievergadering vertelde de HR-manager dat in hun nieuwe HR-software een module zat die automatisch CV’s beoordeelt en voorselecties doet.

Geen bewuste keuze, het zat gewoon in het softwarepakket.

En toen kwamen de vragen op tafel:

  • Wie beslist hier eigenlijk?

  • Op basis waarvan?

  • Kunnen we uitleggen waarom iemand wél of niet wordt uitgenodigd?

  • En wat als dit softwaresysteem bepaalde groepen uitsluit of bevoordeelt?


Er ontstond spanning in de ruimte. Niet omdat iemand tegen AI was. Maar omdat het onduidelijk was wie verantwoordelijk was en welke waarden hierbij leidend waren.

Dit was precies het moment waarop het duidelijk werd voor iedereen:

AI vraagt niet eerst om technische kennis. Het vraagt om governance, regie en leiderschap.



Wat betekent de Europese AI Act


De nieuwe Europese AI Act verplicht organisaties om:

  1. Transparant te zijn over waar AI wordt ingezet.

  2. Menselijk toezicht te waarborgen.

  3. Uit te kunnen leggen hoe beslissingen tot stand komen.

  4. Verantwoordelijkheid te benoemen: wie beoordeelt, monitort en corrigeert.


Het gaat dus niet om techniek. Het gaat om veiligheid, vertrouwen en uitlegbaarheid.

En dat sluit naadloos aan bij de bedrijfs- en familiewaarden van familiebedrijven.





AI & Governance in familiebedrijven


Waarom AI juist bij familiebedrijven gevoelig ligt?

Familiebedrijven hebben iets kostbaars opgebouwd over de generaties heen:

  • Een cultuur waar mensen zich gezien voelen.

  • Loyaliteit die niet te koop is.

  • Vakmanschap dat soms generaties oud is.


Als AI zomaar wordt ingevoerd, zonder gesprek, zonder afspraken, dan kan dat dát precies onder druk zetten.

Niet omdat AI slecht is maar omdat het niet neutraal is.


AI verandert, in een heel snel tempo:

  • Hoe we werken.

  • Hoe we besluiten.

  • Hoe we mensen waarderen.

  • Hoe we de toekomst zien.


Als dit stilzwijgend gebeurt, zonder afspraken, ontstaat wantrouwen en afstand.

Als dit bewust gebeurt, mét afspraken, ontstaat rust, duidelijkheid en gezamenlijke koers.



En hier zit de kern: het gaat om regie!


Niet om méér technologie maar om leiderschap én richting.


De vraag is dus niet:

"Welke "AI" moeten we kopen?"

Maar:

"Hoe willen wij als familiebedrijf onze waarden bewaken in een wereld met AI?"

AI & Governance in familiebedrijf


Het 3 stappenplan voor het familiebedrijf


Om vertrouwen en rust te creëren, zet je de volgende stappen:


1. Maak zichtbaar waar AI nu al gebruikt wordt

AI zit vaak al in systemen die je al gebruikt, bijvoorbeeld HR-software, planning, CRM, kwaliteitscontrole, boekhouding.


Zichtbaarheid = bewustzijn = grip.


2. Voer het gesprek over waarden en menselijkheid

Wat blijft altijd menselijk? Waar mag AI juist ondersteunen?


Dit gesprek moet plaatsvinden in de directie én in de familieraad.


3. Leg praktische afspraken vast (AI governance)

Geen dikke beleidsdocumenten maar gewoon duidelijkheid in:

  • Wie beslist?

  • Wie bewaakt?

  • Hoe er wordt uitgelegd?

  • Wanneer wordt geëvalueerd?

  • Wie is verantwoordelijk binnen het bedrijf?


De uitwerking in de praktijk


In het voorbeeld bij het familiebedrijf dat hierboven is beschreven hebben we samen het volgende uitgewerkt:

  • Een eenvoudige AI-check gedaan op alle bestaande software aan de hand van onze checklist.

  • Het bestaande familiestatuut en een familiewaarden-kompas gebruikt om te bepalen welke afspraken al gemaakt waren en wat menselijk moet blijven in de toekomst.

  • En een compact AI-governance kader opgesteld: 1 pagina, geen jargon, duidelijk voor iedereen: praktisch en helder.

  • Een aantal sessies vastgelegd waarin we op regelmatige basis evalueren en bijsturen.


Het effect?

“We hebben weer rust in ons hoofd en we weten waar we nu voor staan. Én hoe we dit gesprek blijven voeren met elkaar.”

Dat is leiderschap en regie. Dat is toekomstbestendigheid. Dat is familie-DNA.



Download: Whitepaper + Checklist (gratis)

Een kort en helder whitepaper met daarin:


  • AI en de AI Act in duidelijke taal

  • Een praktische checklist voor directie & familieraad

  • En een gespreksopzet om dit intern te bespreken




Tot slot

AI is geen bedreiging voor familiebedrijven maar stilzwijgende invoering wél.


Wie de menselijke maat bewust blijft koesteren, bouwt aan:

  • vertrouwen

  • duidelijkheid

  • en duurzame continuïteit


Juist in een AI-tijdperk!


Dit is het moment om het gesprek te voeren met elkaar. Ik help jullie daar graag bij.


Miranda


Kruithof & Partners

 
 

Een SWOT analyse is een eenvoudige tool voor familiebedrijven om meer inzicht te krijgen in diverse bedrijfsonderdelen. Waardevolle inzichten en richting waardoor het familiebedrijf een betere positie in kan nemen om te innoveren, te groeien en zich aan te passen aan de veranderende omstandigheden.


ree

Als adviseur van familiebedrijven word ik regelmatig gevraagd welke strategieën gehanteerd moeten worden om groeiambities te realiseren.

Een van de tools die ik dan inzet is een SWOT analyse als onderdeel van een familiebedrijfsscan. Alles begint namelijk met inzicht; het identificeren van je sterke kanten, je aandachtspunten, de kansen en bedreigingen in de markt waarin je opereert.


"Je gaat het pas zien, als je het doorhebt"

Welke meestgestelde vragen vinden ondernemers belangrijk?


  1. Wat zijn onze minder sterke punten die onze groei belemmeren?

  2. Hoe kunnen we onze interne sterke punten beter benutten en verder ontwikkelen?

  3. Welke kansen in de markt zouden we moeten benutten?

  4. Welke bedreigingen zijn er in onze industrie en hoe weten we ons hiertegen te wapenen?

  5. Welke trends en veranderingen kunnen van invloed zijn op ons bedrijf en hoe spelen we hierop in?

  6. Hoe kunnen we onze concurrentiepositie verbeteren?

  7. Hoe nemen wij ons personeel hierin mee?

  8. Hoe houden we in onze nieuwe strategie de vinger aan de pols?

  9. Hoe borgen we zaken op lange termijn?

  10. Wat zijn de financiële gevolgen van de verschillende strategische keuzes?


Inzicht in je bedrijf is de sleutel tot verbetering, transformatie, innovatie en groei!

Uiteraard zijn er meerdere wegen die naar Rome leiden maar mijn ervaring leert dat een SWOT analyse een eenvoudige tool is die het familiebedrijf een gestructureerd overzicht biedt van de belangrijkste factoren die van invloed zijn op het bedrijf.

Maar laat ik eerst eens beginnen met uit te leggen wat een SWOT-analyse eigenlijk inhoudt.

SWOT staat voor: Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats. Het is een analyse die op een gestructureerde manier blootlegt in welke situatie jij je begeeft als bedrijf en het legt gebieden bloot die verbetering nodig hebben.


Een recent project in 2023, waarbij ik een familiebedrijf heb bijgestaan, beschrijft perfect hoe een SWOT analyse en een doorlopend actieplan dit bedrijf heeft geholpen en toekomstbestendiger heeft gemaakt. (*bovenstaande foto heeft niets met deze casus van doen)


Wat was de situatie bij dit bedrijf?

Een Top MKB Productiebedrijf dat al jaren actief is in deze sector maar de laatste tijd te maken had met dalende winstmarges en afnemende concurrentiepositie De familie was zich bewust van de uitdagingen maar er was meer behoefte aan structuur en een actieplan op maat om de situatie te verbeteren.


Hoe ben ik te werk gegaan?


Stap 1: SWOT analyse

Voordat we de koers konden bepalen moest er eerst een compleet beeld komen van de interne en externe elementen die dit bedrijf beïnvloedden.

Aan de hand van diverse interviews met de familie, directie en sleutelposities in combinatie met een analyse van de markt, financiën en documenten, heb ik een samenvatting gemaakt. Deze samenvatting is vervolgens met de familie en directie uitgewerkt tot een gedetailleerd actieplan hoe het bedrijf de situatie aan moest pakken en de risico's kon ombuigen naar kansen.


Een kleine opsomming van de SWOT analyse:


Sterke punten (Strengths):

  • Loyaal personeel: team met ervaren en toegewijde medewerkers

  • Kwalitatief hoogwaardige producten: producten staan bekend in de markt om haar kwaliteit

Zwakke punten (Weaknesses):

  • Verouderde productiemethoden: productieproces inefficiënt en kostbaar

  • Afhankelijkheid van een paar grote klanten

Kansen in de markt (Opportunities):

  • Groeiende vraag naar vergelijkbare producten in nieuwe markten

  • Nieuwe technologie: efficiëntere productie

Bedreigingen (Threats):

  • Toename concurrentie: nieuwe spelers betraden de markt met concurrente producten

  • Prijsdruk: klanten werden meer prijsbewust waardoor de marges onder druk kwamen te staan.


Stap 2: Actieplan

Met de resultaten uit de SWOT-analyse hebben we samen met de directie en de familie een gedetailleerd actieplan uitgerold om de situatie aan te pakken en het familiebedrijf toekomstbestendiger te maken.


Welke acties zijn er genomen?

Sterke punten versterkt:

  • Geïnvesteerd in personeelsontwikkeling: vanuit mijn achtergrond in HRM hebben we trainingsprogramma's opgezet om de vaardigheden van het personeel te verbeteren Tevens een HR intranet geïntroduceerd waardoor de medewerkers zich blijvend kunnen ontwikkelen.

  • Productkwaliteit verder verbeterd: focus op innovatie en procesverbetering om de productkwaliteit te behouden en te verbeteren.

Zwakke Punten verbeterd:

  • Proces geoptimaliseerd middels nieuwbouw: het productieproces werd herzien en geoptimaliseerd om kosten te verlagen en efficiëntie te verhogen.

  • Diversificatie van klanten: nieuwe markten moesten verkend worden, relaties met nieuwe klanten werden opgebouwd om afhankelijkheid van enkele grote klanten te verminderen.

Kansen benut:

  • Uitbreiding in de markt: nieuwe geografische markten zijn ontdekt waar de vraag naar hun producten groeide.

  • Investeringen in nieuw pand en nieuwe technologieën: automatisering en geavanceerde productiemethoden zijn geïntroduceerd om concurrentievoordeel te behalen.

Bedreigingen afgezwakt:

  • Competitieve prijsstelling: de prijsstrategieën zijn opnieuw tegen het licht gehouden om concurrerend te blijven zonder de marges aan te tasten.

Klantgerichtheid: het begrijpen van klantbehoeften door middel van customer journey sessies en het bieden van toegevoegde waarde om de loyaliteit van de klant te vergroten.


Wat is het resultaat van het actieplan?

De familie en directie signaleerden al vrij snel positieve veranderingen. Efficiency nam toe, de productkwaliteit is verbeterd en de diversificatie van de klanten zorgden voor meer stabiliteit in de inkomstenstromen. Door te investeren in het personeel, onder andere door salestrainingen, is het bedrijf in staat nieuwe markten te betreden.


Nu na ruim een jaar zijn de winstmarges gestegen, is de omzet gegroeid, en belangrijker nog, de familie, directie én het personeel heeft weer vertrouwen in de toekomst!

Conclusie

De kracht van het toepassen van een SWOT analyse met een actieplan resulteert in positieve veranderingen die dit familiebedrijf weer laat groeien. De SWOT analyse gaf dit familiebedrijf inzicht: de eerste stap naar het begrijpen van de huidige situatie en het blootleggen van bedrijfselementen die verbetering nodig hebben. Het daaropvolgende actieplan heeft het familiebedrijf concrete stappen geboden om deze bedrijfselementen te veranderen en het familiebedrijf toekomstbestendiger te maken.


Door het toepassen van een SWOT analyse krijg je als familiebedrijf waardevolle inzichten en geef je richting aan je bedrijf. Door richting te geven aan je bedrijf ben je beter in staat je te positioneren om te innoveren, groeien en je aan te passen aan de veranderende omstandigheden om uiteindelijke toekomstbestendiger te worden. Elk bedrijf kan dit toepassen, groot en klein. Hiermee ben je veerkrachtig in een steeds veranderende omgeving!




 
 
bottom of page